กิจกรรมล้ออายุพุทธทาสภิกขุ…ในสถานการณ์ COVID-๑๙

วันที่ ๒๗ พฤษภาคม ของทุกปี เป็นวันที่พุทธศาสนิกชนในจังหวัดสุราษฎร์ธานีระลึกถึงอยู่เสมอ ว่าวันนี้โลกได้ถือกำเนิด “นักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่แห่งพุทธศาสนา นามว่า พระธรรมโกศาจารย์ หรือ พุทธทาสภิกขุ” ท่านเกิดเมื่อวันที่ ๒๗ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๔๔๙ และละสังขารเมื่อวันที่ ๘ กรกฎาคม พ.ศ. ๒๕๓๖ ณ สวนโมกขพลาราม

ท่านพุทธทาสได้อธิบายเกี่ยวกับการจัดงานเฉลิมฉลองวันคล้ายวันเกิดให้กับตัวเองไว้ว่า

“การจัดงานในลักษณะที่เคยหลงอายุ รักอายุ ฉลองอายุ อะไรต่างๆ นี้ ควรจะเปลี่ยนเป็น ล้ออายุ เลิกอายุ แล้วก็เหนืออายุ นั่นแหละคือ ความหมายที่เป็นการเหนือกิเลส ทำให้เป็นตัวอย่างที่คนข้างหลังจะถือเอาเป็นตัวอย่างได้ให้เป็นการทำลายกิเลส คือ ความเห็นแก่ตัว กูจะไม่เอากับมึง ความเห็นแก่ตัวในความหมายใด ๆ ก็ดี”

การล้ออายุและการให้ของขวัญวันล้ออายุตามแนวคิดของท่านพุทธทาส คือ การฝึกจิตใจให้ตั้งอยู่ในความไม่ประมาท สำรวจและทำความรู้จักตัวเอง ฝึกความอดทนทางจิต ในแต่ละปีเมื่อครบรอบวันล้ออายุมีผู้คนจากทั่วสารทิศจะเดินทางมาที่สวนโมกข์เพื่อมาปฏิบัติธรรม มีการสวดมนต์ ฟังธรรม โดยพร้อมเพรียงกัน และสิ่งที่ปฏิบัติเหมือนกันทุกคน คือ การอดอาหารทั้งวัน การอดอาหารนี้ท่านพุทธทาสกล่าวไว้ว่า

“…ในวันเกิดที่เราเกิดมาวันแรก เราก็ไม่ได้กินอะไรเลย แต่เราก็ยังมีชีวิตรอดมาได้ ดังนั้นเพื่อระลึกถึงวันแรกที่ทุกคนเกิดมา ก็ไม่ได้กินอะไร เป็นการเอาชนะตนเอง บังคับตนเอง ไม่ให้หลงใหลในกิเลส เอาชนะกิเลสได้..” ๒๕๐๙ และจัดต่อเนื่องกันมาทุกปีแม้ว่าท่านละสังขารไปแล้ว ปีนี้นับเป็นปีที่ ๑๑๔

ในทุก ๆ ปี ระหว่างวันที่ ๒๕ – ๓๑ พ.ค. กิจกรรมอย่างหนึ่งที่สำนักศิลปะและวัฒนธรรมร่วมกับองค์การบริหารส่วนจังหวัดสุราษฎร์ธานี วัฒนธรรมอำเภอไชยา สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสุราษฏร์ธานี สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต ๑๑ และประชาชนชาวจังหวัดสุราษฎร์ธานี กระทำต่อเนื่องมายาวนานเพื่อระลึกถึงท่านพุทธทาสภิกขุ คือ การจัดกิจกรรมวันล้ออายุ ณ สวนโมกขพลาราม อำเภอไชยา จังหวัดสุราษฏร์ธานี โดยให้ความสำคัญกับการพัฒนาจิตใจและสืบสานปณิธานของเยาวชนเพื่อให้สอดคล้องกับเจตนารมณ์ของท่านพุทธทาส ” ศีลธรรมของยุวชน คือ สันติภาพของโลก ”
ในวันนั้น บริเวณสวนโมกขพลารามจะเต็มไปด้วยเด็ก ๆ และเยาวชนจากโรงเรียนต่างๆ จำนวนมาก จากการเก็บสถิติ พบว่า ในแต่ละปีมีเยาวชนเข้าร่วมกิจกรรมนี้ไม่น้อยกว่า ๑,๕๐๐ คน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในปีที่ผ่านมา(๒๕๖๒) มีจำนวนมากที่สุดถึง ๒,๕๐๐ คน กิจกรรมสำคัญ ได้แก่ กิจกรรมฐานวิถีพุทธทาส และการเสวนาทางวิชาการพุทธทาส ในกิจกรรมฐานวิถีพุทธ เป็นการหมุนเวียนสลับเปลี่ยนเรียนรู้หลักคำสอนและปณิธานท่านพุทธทาส ๕ ฐาน ได้แก่ โรงมหรสพทางวิญญาณ ศาลาธรรมโฆษณ์อนุสรณ์ โบสถ์แบบสวน สระนาฬิเกร์ และโรงปั้น ส่วนการเสวนาทางวิชาการพุทธทาสศึกษา บริเวณลานหินโค้ง เป็นการเปิดเวทีสาธารณะให้ผู้สนใจ นักวิชาการศึกษา และบุคคลทั่วไป ร่วมแลกเปลี่ยนเรียนรู้หลักคำสอน ประสบการณ์ต่าง ๆ เกี่ยวกับพุทธทาสศึกษา กิจกรรมวันล้อนี้ได้จัดเพื่อระลึกถึงท่านและสืบสานปณิธานธรรมตามแนวทางของท่านพุทธทาสภิกขุ ในด้านการส่งเสริมขันติธรรม สันติธรรม วัฒนธรรม ความสัมพันธ์ ความเข้าใจอันดี ของมวลมนุษย์ ส่งเสริมให้นักเรียน นักศึกษา เยาวชน นักวิชาการ และบุคลทั่วไปเรียนรู้คุณธรรมและจริยธรรมพุทธศาสนาและปณิธานตามแนวทางวิถีพุทธทาส
สำหรับปีนี้สถานการณ์แพร่ระบาดเชื้อไวรัสโคโรนา ๒๐๑๙ (COVID-๑๙) ทำให้สำนักฯ ต้องงดการจัดกิจกรรมที่มีการรวมกลุ่มคนจำนวนมาก ล้ออายุปีนี้จึงเน้นปฏิบัติธรรมที่พำนักของตนเองเป็นหลัก อย่างไรก็ตามในฐานะพุทธศาสนิกชนสามารถสืบทอดวิถีปฏิบัติที่เรากระทำมาอย่างยาวนานได้ ตามที่ท่านพุทธทาสกล่าวไว้ “ธรรม” หมายถึง “หน้าที่”

เมื่อมาใคร่ครวญพิจารณาคำว่า พระธรรมคำสั่งสอนในพระพุทธศาสนานั้น จะสรุปชัดเจนลงได้ว่า.. ธรรมะ คือ หลักความเป็นธรรมดาของโลก ที่ต้องเป็นเช่นนี้ ไม่เปลี่ยนไปจากนี้ จะไม่แปรเป็นอย่างอื่น ที่เรียกหลักธรรมดังกล่าวว่า อิทัปปัจจยตา .. โดยสะท้อนให้เห็นถึงสัจธรรมว่า สรรพสิ่งทั้งหลายมีหน้าที่กำกับโดยกฎของธรรมชาติ .. ที่จะต้องได้รับผลตามกฎธรรมชาตินั้น
ล้ออายุในปีนี้หากทุกคนต่างก็ทำตามหน้าที่ของตน อาทิ การทำหน้าที่ความเป็นพ่อ เป็นแม่ หรือเป็นลูก อย่างแข็งขัน ร่วมแรงร่วมใจกันต่อสู้วิกฤตภัยที่เผชิญอยู่ มีการเว้นระยะห่างทางสังคม (Social Distancing) ซึ่งเป็นหนึ่งในมาตรการลดการแพร่ระบาดของโรค อันเป็นหน้าที่ที่คนไทยทุกคนพึงกระทำ หากเป็นเช่นนั้นจะถือได้ว่าท่านเป็นผู้หนึ่งที่เข้าถึง เข้าใจ และสืบสาน การล้ออายุตามแนวทางของท่านพุทธทาสได้อย่างสมบูรณ์

ข่าว/ภาพ : นิทัศ ไหมจุ้ย, อุทุมพร ศรีวิเศษ